05.03.2013 r.
55 LAT ŻYRARDOWSKIEJ SPÓŁDZIELNI MIESZKANIOWEJ
11 marca br. NASZEJ SPÓŁDZIELNI stuknie 55 lat. I pomimo, że nie jest to
w naszym pełnym historii mieście, wiek imponujący, to jesteśmy z tego dumni. Dumni, że dała mieszkanie tysiącom żyrardowskich rodzin i była przez długie lata organizmem miastotwórczym.
● Światowy ruch spółdzielczy ma już ponad 150 lat. Pierwsza spółdzielnia mieszkaniowa która powstała na ziemiach polskich (w Poznaniu) kończy w marcu 123 lata, kolejne powstały w Wielkopolsce i na Pomorzu. Był to okres biedy i zaborów. Spółdzielnie stanowiły wtedy mateczniki polskości, dawały mieszkania, tworzyły miejsca pracy, umacniały obywatelską samorządność i solidarność. Zresztą światowy ruch spółdzielczy powstał
z potrzeb społeczeństwa, po to by mu służyć, a spółdzielnie są to samorządne zrzeszenia, które poprzez posiadane środki prawne, umożliwiają uczestniczenie w życiu gospodarczym, w zaspakajaniu wspólnych aspiracji i potrzeb ekonomicznych, społecznych i kulturalnych naszych członków.
Nasz wielki rodak JAN PAWEŁ II mówił do społeczeństw:
„Spółdzielczość dowartościowuje człowieka, chroniąc słuszne interesy osoby ludzkiej”
● Blisko 60 lat temu, po październikowych wydarzeniach 1956 roku, które wstrząsnęły Polską, ówczesne władze państwowe uległy naciskom społeczeństwa oczekującego przemian politycznych, społecznych i gospodarczych.
Państwo, które w okresie lat 1948-1955 traktowało stworzony przed wojną ruch spółdzielczości mieszkaniowej jako pozostałość systemu kapitalistycznego Polski przedwrześniowej i odsunęło go od działań na rzecz rozwoju mieszkalnictwa, uznało swoją porażkę i błędy które do niej doprowadziły. Wspomniany okres to czas upaństwowionej polityki mieszkaniowej, w którym Państwo budowało, decydowało o przydziałach i chciało zapewnić wszystkim obywatelom „darmowe mieszkania”.
Ówczesne warunki makroekonomiczne szybko ujawniły niezdolność Państwa do tego rodzaju rozdawnictwa. Uznano więc za konieczne zwiększenie osobistego udziału finansowego obywateli w pokrywaniu kosztów budowy i utrzymania mieszkań.
Zadanie ekonomizacji sektora mieszkaniowego wyznaczono spółdzielczości mieszkaniowej. Było to zadanie trudne, gdyż spółdzielcze zasady zaspokajania potrzeb mieszkaniowych były mniej korzystne niż ówcześnie obowiązujące w sektorze państwowym.
Stąd duży sceptycyzm i obawy, które wystąpiły w pierwszym okresie odbudowy ruchu spółdzielczego u wszystkich zainteresowanych uzyskaniem mieszkania.
● Twórcami ruchu odbudowy spółdzielczości byli głównie ludzie młodzi, nie posiadający mieszkań. Znaleźli oni oparcie w zakładach pracy, w związkach zawodowych,
w organizacjach młodzieżowych i w samorządach terytorialnych.
Nie inaczej było u nas w Żyrardowie. Inicjator powołania naszej spółdzielni,
a następnie założyciel i jej pierwszy wieloletni prezes Pan Kazimierz Werbicki, chociaż ówcześnie czterdziestolatek, ze swoją żywotnością i zapałem do tej kategorii wiekowej również się zaliczał. Inicjatywa tworzenia naszej spółdzielni znalazła oparcie w największym przedsiębiorstwie miasta – Zakładach Lniarskich i w ich przedstawicielstwie pracowniczym - w Związkach Zawodowych a także u władz Miasta Żyrardowa, których reprezentanci aktywnie uczestniczyli w Zgromadzeniu Założycielskim Spółdzielni.
● Zebranie informacyjne z udziałem 400 osób odbyło się w dniu 11 marca 1958r. Przekształciło się ono w pierwsze Walne Zgromadzenie, na którym akt powołania Spółdzielni podpisało 41 osób.
Wybrano na nim pierwsze organy samorządowe Spółdzielni:
- Radę Nadzorcza w składzie:
Anna Modzelewska, Anna Piasecka, Jadwiga Sołtan, Wanda Wolska, Jan Warchoł, Leon
Gwiaździński, Lucjan Łoskot, Henryk Naziębło, Jan Neubert.
- Zarząd Spółdzielni w składzie:
Kazimierz Werbicki, Edward Cuper, Henryk Cegliński.
Już 15 kwietnia 1958r. Sąd powiatowy podjął postanowienie o wpisaniu Spółdzielni do Rejestru Sądowego. Również Centralny Związek Spółdzielni Mieszkaniowych wpisał
w czerwcu tego roku naszą spółdzielnię do rejestru krajowego.
● Od tego momentu spółdzielnia podjęła działalność inwestycyjną. Pierwszy budynek o 32 lokalach (Nr 4 na os. Żeromskiego) oddano do użytku w dniu 9 lutego 1959 r., do końca 1960 r. oddano kolejne trzy z tego zespołu.
Były to pierwsze cztery budynki naszej spółdzielni. Każdy z nich miał własny samorząd – bardzo aktywny, dbający o czystość budynku i otoczenia, o stan zagospodarowania terenu. Tak zaktywizowane środowisko stało się zaczynem dzisiejszego aktywu zrzeszonego
w samorządzie spółdzielni.
● Po oddaniu pierwszych czterech budynków spółdzielczych nastąpił rozwój tej formy budownictwa w mieście. Władze samorządowe uznały spółdzielnię za pełnowartościowego partnera dla realizacji budownictwa. Kolejni ojcowie miasta współdziałali przy organizacji
i prowadzeniu jej procesów inwestycyjnych.
W mieście powstawały kolejne budynki i osiedla spółdzielcze:
- os. Żeromskiego – realizowane w latach 1959 – 1969r.
- os. Sikorskiego (1968 – 1972); os. Kościuszki (1971 – 1975)
- os. Wschód (1976 – 1983); os. Centrum (1976 – 1993),
- os. Teklin (1977 - 1991), os. Batory (1981 – 1988),
- os. Piękna (od 1985r.)
W tym okresie zmieniały się warunki finansowania budownictwa, zasady wnoszenia wkładów mieszkaniowych i normatywy powierzchniowe, zmieniały się technologie realizacji oraz stosowane rozwiązania techniczne. Zmienił się też system polityczno-gospodarczy kraju. Powstawały jednak nowe budynki. W całym 55-leciu zbudowano ich 159. Moglibyśmy je budować nadal dla naszych członków, ale od 5 lat Ustawodawca w kraju zakazał rozwoju budownictwa spółdzielczego.
● Spółdzielczemu budownictwu mieszkaniowemu towarzyszyło powstawanie infrastruktury osiedlowej. Były to placówki handlowe, usługowe, przedszkola, szkoły, placówki oświatowe. Budowano je w obrębie spółdzielczych osiedli i służyły one zaspakajaniu potrzeb ich mieszkańców.
To przy budowie spółdzielczych osiedli powstały w mieście cztery nowe przedszkola, trzy szkoły, w tym jedna ponadpodstawowa.
Dzisiejszy domorośli krytycy spółdzielczego budownictwa realizowanego metodami uprzemysłowionymi, czy przeciwnicy koncepcji społecznego osiedla mieszkaniowego nie są w stanie zrozumieć, jaki skok cywilizacyjny oznaczało spółdzielcze przyspieszenie zapoczątkowane 55 lat temu. Czym dla tysięcy ludzi w naszym mieście była przeprowadzka do mieszkań, choć skromnych metrażowo, ale w pełni wyposażonych w media, odpowiednio nasłonecznionych, umożliwiających normalne życie. Najczęściej była to ucieczka z suteren lub baraków, z mieszkań przegęszczonych w których mieszkało po kilka rodzin. Był to często ważny życiowy moment, uzyskania swojego pierwszego, własnego mieszkania w naszym mieście.
Była to także nauka życia w nowym, przestronnym otoczeniu osiedlowym, ze stopniowo zagospodarowywanymi terenami zieleni, z placami zabaw dla dzieci i z pełną gamą usług,
a wśród nich także usług placówek społeczno-wychowawczych.
● Jako pierwsi w dawnym województwie warszawskim a jedni z nielicznych w kraju, uruchomiliśmy 45 lat temu spółdzielczą placówkę społeczno-wychowawczą Osiedlowy Dom Kultury. Takich placówek mamy jeszcze dwie (Klub „KOLIBER” , TKKF „KOLIBER”). Służą one naszym członkom i ich rodzinom, w tym dzieciom i młodzieży.
Są siedliskiem wielu klubów ludzi złotego wieku.
Nasza Spółdzielnia w minionym 55-leciu dynamicznie włączała się w proces zabezpieczenia mieszkań dla ludzi najbardziej tego potrzebujących, dla ściąganych do żyrardowskich zakładów pracy i instytucji publicznych pracowników, w tym wielu specjalistów. Rozwijaliśmy przy tym własne służby obsługi procesu inwestycyjnego oraz służby spółdzielczego wykonawstwa.
Dawaliśmy naszym członkom poczucie bezpieczeństwa zamieszkiwania i to czynić będziemy nadal, niezależnie od różnego rodzaju destrukcyjnych działań, jakie po polityczno-ustrojowym przełomie 1989r. dotykają spółdzielczość mieszkaniową w kraju, w tym i naszą Spółdzielnię. Działania te, to nękanie jej zmianami ustawodawstwa spółdzielczego, zmianami ekonomicznych zasad funkcjonowania czy próbami rozbijania spółdzielczego solidaryzmu. Wyrażamy przekonanie oraz nieodpartą wiarę, że spółdzielcza idea organizacji zamieszkiwania przetrwa ten zły okres a spółdzielcy sami docenią jej wyższość nad innymi formami.
Zarząd ŻSM