29.10.2019 r.

GRZYBY DOMOWE – PRZYCZYNY ICH WYSTĘPOWANIA

            Grzyby domowe stanowią zagrożenie utraty zdrowia, a nawet życia użytkowników mieszkań. Najbardziej szkodliwe są zarodniki grzybów domowych, które w zależności od gatunku grzyba wywołują wiele chorób i dolegliwości.

1. WPROWADZENIE

            Ruszył sezon grzewczy. Rozpoczęliśmy ogrzewanie naszych mieszkań. To, jak będziemy korzystali z ciepła oraz z wentylacji w naszym lokalu zadecyduje o tym jaki mikroklimat w nim wytworzymy.

            W mieszkaniach, w których stworzone zostały korzystne warunki do powstawania
i rozwoju szkodliwej flory bakteryjnej i grzybowej, następuje systematyczny spadek odporności użytkowników mieszkań na schorzenia. Przy czym częstotliwość zachorowań jest proporcjonalna do wzrostu potencjału szkodliwej flory bakteryjnej i grzybowej, który powiększa się wraz z poszerzaniem powierzchni zagrzybienia i czasu jego trwania.

            Grzyby domowe oddziaływując na organizm ludzki wywołują między innymi takie schorzenia, jak nowotwory, reumatyzm, białaczka, astma, choroby dróg oddechowych, grzybice, alergie itp.

Grzyby w mieszkaniu lokalizują się na murach, drewnie, tapecie, farbie itp.

Grzyby pleśniowe składają się z:

- grzybni, która jest mocno rozgałęzionym wytworem widocznym pod mikroskopem
i odżywia się bakteriami gnilnymi,

- owocni, która wytwarza zarodniki i jest przeważnie cienkim nalotem o różnym zabarwieniu,

- zarodników, stanowiących podstawę zagrzybienia, którymi są niewidoczne gołym okiem mikroorganizmy znajdujące się w powietrzu.

            Duża koncentracja zarodników w mieszkaniach występuje zawsze tam, gdzie produkuje je już istniejący grzyb.

            Grzyby pleśniowe są organizmami prostymi, które do swego rozwoju potrzebują spełnienia tylko dwóch podstawowych warunków:

Warunek pierwszy to występowanie na powierzchni elementów substancji organicznych, głównie bakterii gnilnych, powstałych na powierzchniach w wyniku osiadłych oparów tłuszczu.

Warunek drugi to zapewnienie odpowiedniej wilgotności w miejscu występowania substancji organicznych.

            Z mieszkania nie da się wyeliminować oparów tłuszczu, gdyż powstają one w czasie każdorazowego gotowania. Można natomiast intensywnością wentylacji sterować poziom wilgotności w lokalu, utrzymując wilgotność względną powietrza na dopuszczalnym poziomie 50÷60%.

Głównym powodem występowania wzmożonej wilgotności powietrza w mieszkaniu jest nieskuteczne usuwanie świeżym powietrzem wytworzonej pary wodnej (wilgoci), z powodu niezapewnienia prawidłowego napływu tego powietrza do mieszkania i jego odpływu
z wytworzoną parą wodną kanałami wentylacyjnymi do atmosfery zewnętrznej.

2. PRZYCZYNY POWSTAWANIA I ROZWOJU GRZYBÓW DOMOWYCH

            Najważniejszym czynnikiem powodującym powstanie i rozwój grzybów domowych jest wilgoć w powietrzu pomieszczeń oraz na powierzchni materiałów. Najwięcej grzybów pleśniowych rozwija się przy wilgotności względnej powietrza większej niż 80%. Na poziom wilgotności powietrza w mieszkaniu mają wpływ następujące czynniki: bilans pary wodnej
w lokalu, wentylacja, temperatura pomieszczenia oraz inne sprzyjające warunki do powstania zagrzybienia.

2.1. Para wodna w mieszkaniu.

Jej wydzielanie można podzielić na dwie grupy;

a/ wydzielanie regularne – jest to wydzielanie pary wodnej w czasie oddychania użytkowników mieszkania oraz wydzielanie pary przez skórę, jak również wydzielenie pary wodnej przez rośliny doniczkowe, zwierzęta domowe, akwaria, fontanny pokojowe itp.
w skali prezentowanej w poniższej tabeli

b/ wydzielanie okresowe wzmożone – to wydzielanie pary wodnej w czasie kąpieli, prania, suszenia upranej odzieży, gotowania, pieczenia i zmywania. Skalę zjawiska przedstawia tabela

Wydzielana w ten sposób para wodna powinna być wyprowadzana z mieszkania i to wyłącznie powietrzem wentylacyjnym. Tylko obniżenie przez wentylację wilgotności względnej powietrza poniżej 60% zabezpieczy przed możliwością powstania i rozwoju szkodliwej flory bakteryjnej i grzybowej.

2.2. Wentylacja mieszkania

Jej skuteczność w mieszkaniu oraz skala odprowadzania pary wodnej jest uzależniona od:

a/ wielkości ciągu w kanałach wentylacyjnych, decydującym o odpływie powietrza
z pomieszczeń przewietrzanych (kuchnia, łazienka, ubikacja) oraz ciągu w kanale spalinowym decydującym o odpływie spalin z urządzeń gazowych (term gazowych),

b/ napływu („wpuszczenia”) powietrza do mieszkania tak, aby zapewnić skuteczną wentylację i całkowite odprowadzenie spalin oraz wytworzonej w mieszkaniu pary wodnej.

Obowiązujące przepisy nie określają ilości powietrza wymaganych do przewietrzenia pomieszczeń w fazie użytkowania budynku. W tych warunkach użytkownicy mieszkania, którzy są odpowiedzialni za napływ powietrza do lokalu, szczególnie w okresie grzewczym, uszczelniają okna i drzwi wejściowe, ograniczając tym samym a nawet likwidując napływ powietrza do mieszkania, jak i odpływ powietrza i gazów spalinowych z lokalu, co doprowadzić może do zagrożeń takich jak:

- braku odprowadzenia pary wodnej i rozwoju grzybów,

- niedobór tlenu w powietrzu, powodujący zmiany chorobowe w organizmie użytkownika.

2.3. Temperatura pomieszczeń

Jest ona czynnikiem wpływającym na wilgotność powietrza w lokalu. Im wyższa tym więcej wilgoci jest przyjmowane przez powietrze w procesie wietrzenia i odprowadzane na zewnątrz. Gdy jest niższa, doprowadza do kondensacji pary wodnej i do wytwarzania rosy, sprzyjającej powstawaniu zagrzybienia.

2.4 Mostki cieplne

Są to elementy powierzchni ścian (np. naroża) gdzie występuje obniżenie temperatury
w stosunku do temperatury pomieszczenia, następuje tu stała kondensacja pary i powstawanie rosy a w konsekwencji klimat dla tworzenia grzybów.

---------------

            W następnym odcinku przedstawimy sposoby likwidacji zagrzybień oraz profilaktyki zapobiegawczej przed ich tworzeniem.

                                                                                              Marian Rusinowski