26.01.2016r.
WINDYKACJA NALEŻNOŚCI
W SPÓŁDZIELNI MIESZKANIOWEJ
Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego, słowo windykacja oznacza: „dochodzenie w sposób określony w przepisach, swoich praw do rzeczy lub zapłaty”. Wyjaśnienie to oddaje w pełni:
- cel widykacji, tj. odzyskanie należnych pieniędzy/rzeczy,
- charakter widykacji, czyli działanie zgodne z obowiązującym prawem.
Przez pierwszą dekadę lat „wolnorynkowego przełomu” w naszym kraju i w mieście (lata 1990-2000) z wielkim niepokojem ale i ze sporą niefrasobliwością traktowany był problem narastającego zadłużenia czynszowego w spółdzielniach mieszkaniowych.
Spółdzielnie jako wspólnoty swoich członków, często rozwijały opiekuńczy parasol nad rodzinami popadającymi w kłopoty zadłużeniowe, ograniczały działania nękające wobec nich, stwarzały możliwość łagodnego wychodzenia z długu. Nie inaczej było i u nas. Z tym, że łagodne traktowanie dłużników, przynosiło wielokrotnie odmienny skutek. Wskaźnik zadłużenia narastał i przekroczył u nas poziom 10 proc. rocznie, a to dla niektórych instytucji finansowych z którymi chcielibyśmy współpracować jest poziomem granicznym. Stąd nasze mechanizmy dyscyplinujące jakie podjęliśmy w ostatnich latach w postępowaniach widykacyjnych i rygoryzm jaki stosujemy w tych działaniach, który nie przekracza dopuszczalnych ram prawnych.
Pragniemy wskazać, że wszelkie działania zmierzające do odzyskania przez spółdzielnię zaległych należności z tytułu niewnoszenia przez użytkowników lokali opłat za ich użytkowanie powinny być prowadzone na podstawie obowiązujących przepisów prawa (m.innymi, ustawa Kodeks Cywilny, ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawa
o własności lokali, ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy
i o zmianie Kodeksu Cywilnego, ustawa o ochronie danych osobowych, ustawa
o udostępnieniu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych) oraz na podstawie wewnętrznych unormowań (statut, regulamin działań windykacyjnych) przez odpowiednią komórkę, dział lub osobę, określoną w strukturze organizacyjnej spółdzielni.
Dla ustalenia stanu wpłat i zaległości w opłatach za używanie lokali spółdzielnia mieszkaniowa jako zarządca na bieżąco prowadzi analizę wpływów z tytułu wszelkich należnych od użytkowników lokali opłat, tj. od członków spółdzielni, osób nie będących członkami spółdzielni którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, właścicieli lokali nie będących członkami, najemców, osób użytkujących lokale bez tytułu prawnego, dzierżawców.
Bieżąca analiza wpłat i zaległości jest bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na skuteczność windykacji. Im krótszy będzie czas jaki upłynął pomiędzy datą płatności,
a rozpoczęciem działań windykacyjnych, tym skuteczność windykacji będzie większa, bowiem im dług staje się starszy, tym trudniej go odzyskać. Ponadto im dług starszy tym większe trzeba ponieść koszty aby go wyegzekwować (o ile wogóle będzie możliwy do wyegzekwowania wraz z zaangażowanymi środkami finansowymi).
Efektywność windykacji w przypadku długów nie starszych niż 30 dni może nawet przekraczać 90 proc., natomiast długi starsze niż 180 dni mogą być odzyskane zaledwie
w kilku procentach. Oznacza to, że im szybciej wszczęte zostanie postępowanie windykacyjne tym większa szansa na odzyskanie dużej części długu.
Podstawą do wszczęcia postępowania windykacyjnego jest nieuregulowana w terminie bezsporna wierzytelność jaką jest m. innymi opłata za użytkowanie lokalu.
Windykację dzieli się na polubowną i sądową.
WINDYKACJA POLUBOWNA
Windykacja polubowna (zwana przedsądową) to kluczowy element odzyskiwania wierzytelności. Na tym etapie prowadzonych działań najbardziej istotny jest bezpośredni kontakt z dłużnikiem i nakłonienie go do dobrowolnej spłaty zadłużenia lub zawarcia stosownej umowy ugody.
Powinno się ją zaczynać możliwie wcześnie, po terminie wymagalności wierzytelności
i braku zapłaty. Przy czym o terminie rozpoczęcia intensywnych domagań zapłaty swoich wierzytelności przez spółdzielnię, decyduje wiele czynników, takich jak: wielkość zadłużenia, sytuacja ekonomiczna dłużnika (u nas w ŻSM podejmujemy te działania po okresie 2-u miesięcznym braku płatności).
Windykacja polubowna zaczyna się od kontaktu z dłużnikiem, między innymi poprzez:
● wysyłanie upomnień, monitów (14-to dniowych) informujących o zaległościach w opłatach
z prośbą o ich uregulowanie w określonym terminie
● rozmowy z osobami zadłużonymi (przez służby Zarządu i Radę Nadzorczą Spółdzielni)
● propagowanie korzystania z pomocy instytucji państwowych i samorządowych np.
informowanie o możliwości skorzystania z dodatku mieszkaniowego, zasiłku celowego
Na tym etapie windykacji przypomina się dłużnikowi o obowiązku zapłaty, próbuje się uzyskać potwierdzenie dobrowolnej spłaty długu a także ustalić termin spłaty oraz warunki spłaty zadłużenia.
Gdy te działania nie przynoszą oczekiwanego efektu spółdzielnia może jeszcze przed windykacją sądową podjąć działania:
● nękające, polegające na wstrzymaniu dostaw ciepłej wody lub ograniczenie dostaw ciepła – co jest trudne technicznie i wymaga szczegółowej procedury zapisanej w regulaminach
● zastosowanie sankcji statutowych i wykluczenie, wykreślenie lub podjęcie uchwały
o wygaśnięciu lokatorskiego prawa do lokalu, co zaskutkuje wezwaniem do zwrotu lokalu do spółdzielni, czy skierowaniem sprawy do Sądu o uzyskanie wyroku eksmisyjnego z lokalu.
WINDYKACJA SĄDOWA
Windykacja sądowa jest skierowaniem sprawy zadłużenia do sądu w odpowiednim trybie i uzyskanie stosownego orzeczenia sądowego umożliwiającego prowadzenie dalszych czynności zmierzających do odzyskania należności takich jak np. egzekucja komornicza.
Windykację tą rozpoczyna się wysłaniem do dłużnika (za zwrotnym potwierdzeniem odbioru) ostatecznego wezwania do zapłaty informującego o zakończeniu oczekiwania przez spółdzielnię na uregulowanie zadłużenia i o zamiarze skierowania sprawy na drogę sądową.
Wezwanie przedsądowe (tzw. monit siedmiodniowy) zawiera:
1. Jednoznaczny tytuł wezwania („Przedsądowe wezwanie do zapłaty”)
2. Informację o skierowanie sprawy na drogę sądową, obarczoną dodatkowymi kosztami –
przy braku reakcji i zapłaty
3. Tytuł z jakiego powstało zadłużenie
4. Wyliczenie należności głównej
5. Wyliczenie odsetek ustawowych.
Dochodzenie należności na etapie postępowania sądowego, zakończone klauzulą wykonalności (tzw. tytułem wykonawczym) jest szczególną częścią kompleksowego procesu windykacyjnego, otwiera wierzycielowi możliwość dochodzenia roszczenie w drodze egzekucji komorniczej, jeżeli dłużnik dobrowolnie zadłużenia nie spłaci.
POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE
Podstawą egzekucji należności jest tytuł wykonawczy, który stanowi tytuł egzekucyjny do nadania klauzuli wykonalności wydawany przez sąd na wniosek wierzyciela. Zatem po uzyskaniu tytułu wykonawczego z Sądu, dłużnik może podjąć spłatę zadłużenia do spółdzielni, co wstrzymałoby jej działania o nadanie klauzuli wykonalności.
Natomiast wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez Komornika (po uzyskaniu klauzuli wykonalności) oznacza dla dłużników kolejne koszty, których ostatecznej wysokości nie sposób przewidzieć.
Koszty egzekucji zależą między innymi od rodzaju podejmowanych wobec dłużnika środków egzekucyjnych, wartości przedmiotu egzekucji, nakładu pracy i zaangażowania komornika. Jeżeli wierzyciel (spółdzielnia) w postępowaniu egzekucyjnym jest reprezentowany przez adwokata lub radcę prawnego, dłużnik musi się dodatkowo liczyć z koniecznością poniesienia kosztów zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym.
Sposób egzekucji, to rodzaj mienia dłużnika do którego spółdzielnia jako wierzyciel kieruje egzekucję. W ramach egzekucji świadczeń pieniężnych, zgodnie z k.p.c. wyróżnia się następujące sposoby egzekucji:
● egzekucję z ruchomości
● egzekucję z wynagrodzenia za pracę
● egzekucję z rachunków bankowych
● egzekucję z innych wierzytelności
● egzekucję z praw majątkowych
● egzekucję z nieruchomości
i inne.
We własnym interesie spółdzielnia powinna wskazać, we wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, mienie dłużnika które będzie podlegało zajęciu.
W naszej praktyce, dot. windykacji długu, egzekwowaliśmy go przez komornika zarówno
z wynagrodzenia za pracę, z rachunków bankowych, z ruchomości i z nieruchomości.
----------------------------
Przedstawiamy powyższą informację dla przestrogi tym którzy lekko traktują swoje zobowiązania związane z płatnościami za użytkowanie lokali, narażając swoich współmieszkańców na niebezpieczeństwo wstrzymania dostaw mediów do ich nieruchomości, oraz na wspólną odpowiedzialność finansową za jej długi.
Także kierujemy ją do tych, którzy działania windykacyjne spółdzielni próbują traktować lekceważąco i obrażają się na zgodne z prawem postępowanie obciążające ich kosztami prowadzonych działań. Oczekujemy zatem na zrozumienie obowiązujących przepisów i ich przestrzeganie.
Zarząd ŻSM